Co nowego dla członków Rad Nadzorczych wprowadzają ostatnie zmiany KSH?

Nowe obowiązki, ale także i większe uprawnienia! W dniu 13 października 2022 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych, która wprowadziła istotne zmiany w przepisach dotyczących funkcjonowania rad nadzorczych w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkach akcyjnych.

W założeniu ustawodawcy rady nadzorcze miały otrzymać narzędzia do efektywnej realizacji nadzoru nad spółkami kapitałowymi. Zmiany te, poprzez nadanie nowych uprawnień radom nadzorczym oraz odpowiadających tym uprawnieniom obowiązkom po stronie zarządów, zdecydowanie wzmacniają pozycje tych pierwszych w spółkach. Przyjrzyjmy się niektórym zmianom jakie zostały wprowadzone w zakresie nowych obowiązków i udostępniania informacji radzie nadzorczej.

Nowe obowiązki rady nadzorczej

W pierwszej kolejności należałoby nadmienić, że zmiany wprowadzone nowelizacją k.s.h. nie dotyczą jedynie rozszerzenia wachlarzu uprawnień rady nadzorczej, ale także nakładają na nie także dodatkowe obowiązki. Jednym z nich jest obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności za ubiegły rok obrotowy, które rada nadzorcza składa (w zależności czy mamy do czynienia ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, czy spółką akcyjną) odpowiednio zgromadzeniu wspólników lub walnemu zgromadzeniu. W przypadku spółki akcyjnej w nowych przepisach znalazło się szczegółowe doprecyzowanie obligatoryjnych składników takiego sprawozdania rady nadzorczej. Nowelizacja nakłada również obowiązek udziału biegłego rewidenta w posiedzeniu rady nadzorczej, które dotyczy badania sprawozdania finansowego spółki. Trzeba zaznaczyć, że obowiązek ten dotyczy jedynie spółek kapitałowych, na które ustawa nakłada obowiązek badania sprawozdania finansowego takiej spółki przez biegłego rewidenta.

 

Prawo do informacji

Nowe przepisy kodeksu spółek handlowych znacząco doprecyzowują prawo rady nadzorczej do badania wszystkich dokumentów spółki, dokonywania rewizji majątku spółki i żądania informacji. Rada nadzorcza w celu wykonania swoich obowiązków jest uprawniona do uzyskania wszelkich dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki (w szczególności jej działalności lub majątku).

Żądanie to może kierować do:

– zarządu,

– prokurentów,

– osób zatrudnionych w spółce na podstawie umowy o pracę

– a nawet osób wykonujących na rzecz spółki w sposób regularny określone czynności na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze.

Osoby te mają obowiązek udostępnić członkom rady nadzorczej te dokumenty i informacje. Należy zwrócić uwagę, że grupa tych osób została poprzez nowelizację poszerzona. Wnioskowane informacje, dokumenty  i wyjaśnienia powinny być przez organ lub osobę obowiązaną wydane niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania, chyba że określono w nim dłuższy termin. Niespełnienie powyższych obowiązków przez podmioty do tego zobowiązane, bądź uchybienie terminowi jest zagrożone sankcjami karnymi (kara grzywny, ograniczenia wolności).

 

Obowiązki informacyjne zarządu wobec rady nadzorczej spółki akcyjnej

Zgodnie z (nowym) art. 3801 k.s.h. w przypadku spółek akcyjnych, nowelizacja kodeksu spółek handlowych nakłada na zarząd dodatkowe obowiązki informacyjne względem rady nadzorczej. Jest to obowiązek zarządu, który istnieje oprócz uprawnienia rady nadzorczej do żądania informacji i dokumentów. Z własnej inicjatywy i bez wcześniejszego wezwania, zarząd ma obowiązek przekazywać radzie nadzorczej informacje dotyczące:

 

– uchwał zarządu i ich przedmiocie;

– sytuacji spółki, w tym w zakresie jej stanu majątkowego, a także istotnych okolicznościach z zakresu prowadzenia spraw spółki, w szczególności w obszarze operacyjnym, inwestycyjnym i kadrowym;

– postępach w realizacji wyznaczonych kierunków rozwoju działalności spółki;

– transakcjach oraz innych zdarzeniach lub okolicznościach, które istotnie wpływają lub mogą wpływać na sytuację majątkową spółki, w tym na jej rentowność lub płynność;

– znaczących zmianach dotyczących uprzednio udzielonych radzie nadzorczej informacji, jeżeli zmiany te istotnie wpływają lub mogą wpływać na sytuację spółki.

 

Rada nadzorcza dostała istotne narzędzia kontroli.

Nowelizacja, która weszła w życie w dniu 13 października 2022 roku zdecydowanie wzmacnia pozycję rady nadzorczej jako organu realizującego nadzór korporacyjny nad spółką kapitałową. Obok prawa do żądania informacji, nowe przepisy nadają radzie inne narzędzia w celu sprawowania kontroli, np. uprawnienia dotyczące ustanowienia komitetów rady nadzorczej, możliwość powołania doradcy rady nadzorczej, czy wymóg uzyskania zgody rady nadzorczej na transakcje spółki z podmiotami zależnymi. Ponadto, w szczegółowy sposób zostało uregulowane funkcjonowanie rady nadzorczej w spółce z o.o. i akcyjnej. W tym między innymi doprecyzowano zasady zwoływania i odbywania samych posiedzeń rady nadzorczej.

 

Z perspektywy funkcjonowania spółek publicznych i potencjalnych sporów korporacyjnych, będziemy w najbliższym czasie obserwować, jak nowe przepisy będą stosowane w praktyce i czy faktycznie okażą się skutecznym narzędziem dla Rady Nadzorczej do rzetelnego nadzoru zarządu.

Paweł Nosalski