Podwyższenie kapitału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
W jednych z ostatnich artykułów poruszyliśmy kwestie podwyższenia kapitału zakładowego w spółce akcyjnej i emisji akcji. Tym razem chcielibyśmy się odnieść do tych zagadnień w kontekście spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, których aktywnie na polskim rynku w styczniu 2022 roku działało aż 448 tys. Jest to liczba najwyższa spośród wszystkich typów spółek jakie przewiduje prawo handlowe; co więcej liczba ta oznacza, że sp. z o.o. stanowią 84,5 % wszystkich funkcjonujących w Polsce spółek handlowych! Przyjrzyjmy się zatem, jak wygląda podwyższenie kapitału w sp. z o.o.
Kapitał sp. z o.o.
Zacznijmy od początku, kapitał zakładowy to wkład właścicieli (wspólników) wniesiony przy zakładaniu spółki. Jego wysokość może być zmieniania w trakcie rozwoju spółki. Minimalna wysokość kapitału w sp. z o.o. wynosi 5.000 zł. Wartość ta jest sumą wartości nominalnej wszystkich udziałów w spółce, jakie posiadają jej wspólnicy. Umowa spółki powinna precyzować, czy udziały są równej, czy nierównej wartości, przy czym wartość nominalna jednego udziału nie może być niższa niż 50 zł. Ponadto, umowa spółki stanowi, czy wspólnik może posiadać jedynie jeden udział, czy może ich mieć więcej. W sytuacji, gdy umowa spółki daje wspólnikowi możliwość posiadania więcej niż jednego udziału, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym są równe i niepodzielne (np. w spółce o kapitale zakładowym równym 5.000 zł jest 100 udziałów łącznie o wartości nominalnej 50 zł każdy). Udziały w spółce mogą być nabywane poprzez wkłady pieniężne, bądź niepieniężne (tzw. aporty).
Podwyższenie kapitału zakładowego
Dokapitalizowanie sp. z o.o. może mieć dwa źródła: może zostać zrealizowane z wkładów wniesionych przez obecnych wspólników lub nowych wspólników, przystępujących do spółki. Dodatkowo, podwyższenie może zostać zrealizowane na dwa sposoby: poprzez zwiększenie wartości nominalnej dotychczas istniejących udziałów lub utworzenie nowych udziałów, przy czym ta druga opcja umożliwia nowym wspólnikom na dołączenie do spółki.
Co do zasady podwyższenie kapitału zakładowego wymaga zmiany umowy spółki w formie aktu notarialnego. Umowa spółki zawsze bowiem musi wskazywać wysokość kapitału zakładowego, dlatego też jego podwyższenie wymaga zmiany umowy i wizyty u notariusza. Od tej zasady istnieje jednak wyjątek. Dotychczasowe postanowienia umowy spółki mogą przewidywać, że podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić bez zmiany umowy spółki, jeśli umowa spółki zawiera odpowiednie postanowienia, które na to pozwalają. Postanowienia te powinny określać maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia.
Podwyższenie kapitału zakładowego bez zmiany umowy spółki
Zgodnie z art. 257 § 1 k.s.h., jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego następuje na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki, powinny one zawierać maksymalną wysokość podwyższenia i jego termin, np.: „Nie stanowi zmiany umowy spółki podwyższenie kapitału zakładowego do kwoty 20.000 zł w terminie do dnia 31 grudnia 2028 roku”. Jest to zdecydowanie prostsze rozwiązanie niż podwyższenie w ramach zmiany umowy spółki, dlatego już na etapie sporządzania umowy spółki warto się zastanowić, czy ewentualne podwyższenie kapitału będzie miało miejsce w przyszłości. Tym samym można się zabezpieczyć na przyszłość. Przy czym na podstawie tak sformułowanych postanowień umowy można dokonać kilku podwyższeń, w zależności od interesu spółki.
W takim wypadku podwyższenie kapitału zakładowego następuje poprzez podjęcie stosownej uchwały przez zgromadzenie wspólników wyrażonej bezwzględną większością głosów (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej – art. 245 k.s.h.). Taka uchwała wspólników nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Następnie dotychczasowi wspólnicy składają oświadczenia o objęciu nowych udziałów (przy czym takie oświadczenia również wymagają jedynie formy pisemnej pod rygorem nieważności), a następnie wnoszą wkłady. W przypadku nowych udziałów, dotychczasowi wspólnicy obejmują je w sposób proporcjonalny do udziałów już przez nich posiadanych.
Podwyższenie kapitału zakładowego w drodze zmiany umowy spółki
Gdy umowa spółki nie przewiduje możliwości podwyższenia kapitału zakładowego w ramach jej dotychczasowych postanowień, aby tego dokonać należy zmienić umowę spółki poprzez uchwałę zgromadzenia wspólników wyrażoną kwalifikowaną większością 2/3 głosów (umowa może zakładać inne, surowsze warunki dotyczące podjęcia uchwały). Dodatkowo taka uchwała powinna zostać sporządzona w formie protokołu notarialnego.
Jeżeli umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału nie stanowi inaczej, dotychczasowi wspólnicy posiadają pierwszeństwo w obejmowaniu nowych udziałów w sposób proporcjonalny do już posiadanych udziałów, które mogą wykonać w terminie miesiąca od ich wezwania przez zarząd. Objęcie udziałów następuje poprzez złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego.
Umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału może przewidywać wyłączenie pierwszeństwa dotychczasowych wspólników, co umożliwia nowym wspólnikom na dołączenie do spółki.
Zgłoszenie podwyższenia do KRS
Zmianę kapitału zakładowego – niezależnie od przyjętego sposobu – należy zgłosić do Krajowego Rejestru Sądowego w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały o podwyższeniu. Wpis podwyższenia ma charakter konstytutywny, a to oznacza, że podwyższenie jest skuteczne od momentu wpisu do KRS. Innymi słowy dopiero od momentu wpisu w KRS istnieją nowe udziały/udziały o podwyższonej wartości. Wcześniej, tj. przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału nie można też rozporządzać takimi udziałami, ponieważ takie rozporządzenie jest nieważne (art. 16 k.s.h.).
Podwyższenie kapitału zakładowego powinno zostać zgłoszone do sądu rejestrowego przez zarząd. Do takiego zgłoszenia (wniosku) należy dołączyć przede wszystkim:
-uchwałę zgromadzenia wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego,
-oświadczenia wspólników o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w formie pisemnej, bądź aktu notarialnego (w zależności od sposobu podwyższenia),
-oświadczenia o przystąpieniu do spółki, jeżeli osoby obejmujące udziały są nowymi wspólnikami (w formie aktu notarialnego),
-oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione,
-listę wspólników zaktualizowaną według stanu po podwyższeniu, wraz z liczbą udziałów i wartością nominalną udziałów,
-tekst jednolity umowy spółki (tylko w przypadku, gdy dokonano jej zmiany podczas podwyższenia kapitału).